2_ تضیف روحیه دشمن: یکی از عواملی که می تواند در پیروزی با شکست، نقش اساسی داشته باشد. "روحیه" است. تجربه نشان داده است که اگر فرد یا گروهی، بسیار قوی و نیرومند باشد، ولی دارای روحیه مناسب نبوده، اعتماد به نفس نداشته باشد و از دشمن بترسد، در مبارزه، بازنده خواهد بود، ولی اگر انسانی که به ظاهر ضعیف می نماید، دارای روحیه عالی و اعتماد به نفس و همت بلند باشد، می تواند موانع بزرگی را از سر راه خویش کنار زده و بر حریفانی بس نیرومند، فائق آید.
بنابر این، رزمی کار باید سعی کند روحیه خود را تقویت، و روحیه حریف را تضعیف نماید. خود را قوی و نیرومند، و حریف را ضعیف و ناچیز جلوه دهد. حتی شکل ظاهری و کیفیت لباس رزمی کار می تواند در روحیه حریف و حتی داوران و تماشاچیان موثر باشد. در روایات اسلامی، در باره تفسیر کلمه"قوه" در آیه
"واعدوا لهم مااستطعتم من قوة" آمده:
"منه الخضاب السّواد؛
[یکی از مصداق های قوه در این آیه] موهای سفید را به وسیله رنگ، سیاه کردن است."
رنگ کردن موهای سفید، به رزمنده سالخورده چهره جوانان را داده و این امر باعث تضعیف روحیه دشمنان می شود؛ و وقتی دشمن تضعیف شد، مثل این است که ما تقویت شده باشیم، از این رو پیامبر گرامی اسلامی صلی الله علیه و اله در جنگ ها به پیرمردان دستور می داد، ریش و موهای سفید خود را رنگ کنند.
حضرت علی علیه السلام_ که متخصص جنگ و رزم بود_ نیز از این اصل استفاده نموده و با خواندن رجز، روحیه حریفان خود را تضعیف می نمود؛ به عنوان نمونه، وقتی در مقابل قهرمان نیرومند و کار آزموده یهود، "مرحب خیبری" قرار می گیرد. در رجزی که می خواند، شخصیت نظامی و نیروی بازوان خود را چنین به رخ وی می کشد:
انا الّذی سمّتنی امّی حیدره ضرغام اجام ولیث قسوره
من همان کسی هستم که مادرم مرا حیدر (شیر) خوانده، مرد دلاور و شیر بیشه ها هستم.
عبل الذّراعین غلیظ القصره کلیث غایات کری المنظره
بازوان قوی و گردن نیرومند دارم؛ در میدان نبرد، مانند شیر بیشه ها، صاحب منظری مهیب هستم.
همچنین آن حضرت در مقام آموزش سربازان خود می فرماید:
"وقلقلوا السّیوف فی اغمادها قبل سلّها؛
و شمشیرها را در غلات، پیش از بیرون کشیدن بجنبانید."
ممکن است این عمل برای رساندن صدای آلات جنگ به گوش دشمن و آماده نشان دادن خود باشد، تا موجب ترس و اضطراب دشمن شده و به مغلوبیتش کمک کند. و از آن جایی که به تمام چشم نگاه کردن به حریف، علامت ترس بوده و باعث جرات پیدا کردن وی می شود. آن حضرت در ادامه همین فرمایش می فرماید:
"و الحظوا الخزر؛
و با گوشه چشم و خشم ناک [به دشمن] بنگرید."
و در جای دیگری می فرماید:
"و غضّوا الابصار، فانّه اربط للجاش و اسکن للقلوب؛
و چشم ها را پایین اندازید![به هر طرف نگاه نکنید] زیرا چشم پوشاندن سبب بسیار قوّت قلب و آرامی دل ها [و نترسیدن از دشمن] است."
در خطبه یازدهم نهج البلاغه نیز خطاب به فرزندش، محمد حنفیه، می فرماید:
"و غض بصرک؛
و [در جنگ] چشم خود را بپوش [و از معروفیت، هیکل، هیبت و یا زیادی دشمنان و حریفان نهراس]."
ربانی
